Penzioni sistem u Bosni i Hercegovini sastoji se od dva odvojena sistema, jedan za Federaciju Bosne i Hercegovine (FBiH) i drugi za Republiku Srpsku (RS), koji funkcionišu prema različitim zakonodavstvima.
Oba entiteta imaju svoje penzione fondove i sisteme regulisane posebnim zakonima.
Federacija Bosne i Hercegovine (FBiH)
U FBiH, penzioni sistem je doživio minimalne reforme, iako su potrebne šire promjene. Novi Zakon o penzijskom osiguranju stupio je na snagu u martu 2018. godine i donio određene mjere za dugoročnu fiskalnu održivost penzionog sistema. Prethodni sistem definisanih beneficija zamijenjen je sistemom definisanih doprinosa, što je značajno pooštrilo uslove za prijevremenu penziju. Uslovi za prijevremeno penzionisanje su postali strožiji, uz značajna smanjenja beneficija za raniji odlazak u penziju.
Republika Srpska (RS)
U RS, pravo na penziju stiče se sa 65 godina života i najmanje 15 godina plaćenih doprinosa. Osobe koje imaju 40 godina radnog staža mogu se penzionisati sa 60 godina, dok žene mogu ranije u penziju sa 35 godina staža. Sistem takođe obuhvata porodične penzije, gdje su udovice i udovci osigurani pod određenim uslovima.
Izazovi i buduće reforme
Oba entiteta suočavaju se sa sličnim problemima, uključujući niske prosječne penzije i rastući broj penzionera. Prosječne penzije u FBiH i RS su izuzetno niske, iznoseći oko 189 i 175 eura mjesečno, respektivno. Pored toga, oko 39% starijih osoba možda neće primati nikakvu državnu penziju. Izazovi uključuju potrebu za dodatnim reformama kako bi se poboljšala adekvatnost penzija i osigurala fiskalna i socijalna održivost sistema.
Zaključak
Iako su u posljednjih nekoliko godina preduzeti koraci ka reformi penzionog sistema, neophodno je nastaviti s daljnjim promjenama kako bi se osigurala održivost i adekvatnost penzija za sve građane Bosne i Hercegovine. Oba entiteta trebaju razmotriti mjere koje će omogućiti stabilnost sistema u narednoj deceniji.
(Izvor: crna-hronika.info)
