Stanovnici Bosne i Hercegovine žive 0,7 godina kraće od svojih komšija u Republici Hrvatskoj, ali i 2,7 godina duže od stanovnika Srbije, pokazalo je istraživanje prosječnog životnog vijeka stanovnika evropskih država iz 2023. godine.
Prema podacima ovog istraživanja, stanovnici Bosne i Hercegovine u prosjeku žive 77,9 godina. Isti podaci pokazuju da se u Republici Hrvatskoj u prosjeku živi 78,6 godina, a u Srbiji 75,2 godine.
Razlike između BiH i Evrope
Prosječni životni vijek Slovenaca popeo se na 82 godine, dok Crnogorci žive svega 73,8 godina.
Među vodećim zemljama po dužini prosječnog životnog vijeka nalaze se Italija (83,8), Švedska (83,4), Francuska (83,1) i Norveška (83,1), što potvrđuje da zapadnoevropske zemlje i dalje prednjače kada je riječ o kvalitetu života. S druge strane, najniži životni vijek bilježe Moldavija sa 71,2 godine, Bugarska sa 71,9, Sjeverna Makedonija sa 73,2, te Rusija i Ukrajina sa 73,2 i 73,4 godine.
Kada je riječ o globalnom prosjeku očekivanog životnog vijeka, stanovnici Bosne i Hercegovine nalaze se otprilike na sredini liste. Prema podacima Ujedinjenih nacija, među zemljama sa najdužim životnim vijekom prednjače Monako (87,01), potom Hongkong (85,83), Makao (85,51), Japan (84,95), Lihtenštajn (84,77), Švajcarska (84,38), Singapur (84,27), Italija (84,20), Vatikan (84,16) i Sjeverna Koreja (84,14).
Na drugom kraju UN-ove liste nalaze se zemlje sa najkraćim životnim vijekom: Čad (53,68), Nigerija (53,87), Lesoto (54,91), Srednjoafrička Republika (55,48), Južni Sudan (56,51), Somalija (57,35), Esvatini (57,71), Namibija (59,93), Gvineja (59,55) i Mali (69,03).
Ranije objavljene studije pokazuju da dugovječnost zavisi od tri glavna faktora: genetike, pola i načina života. Način života uključuje elemente kao što su higijena, ishrana i fizička aktivnost, kultura, lične navike (poput pušenja i vrste zanimanja), pristup kvalitetnoj zdravstvenoj zaštiti, pa čak i stepen kriminala.
Životni standard i prilike
S obzirom na razlike među državama u većini ovih oblasti, nije iznenađenje da zemlje širom svijeta imaju različit očekivani životni vijek. Prema podacima Ujedinjenih nacija, globalni životni vijek u 2023. godini iznosio je 70,8 godina za muškarce i 76 godina za žene, odnosno u prosjeku 73,4 godine.
Očekivani životni vijek značajno varira od regiona do regiona, kao i od zemlje do zemlje. Tako se 2023. godine kretao od niskih 57,7 godina u zapadnoj Africi do visokih 82,7 godina u zapadnoj Evropi.
Važno je naglasiti da očekivani životni vijek iz godine u godinu raste. Tako je, na primjer, između 2000. i 2016. godine prosječni životni vijek na globalnom nivou porastao za 5,5 godina, a u pojedinim dijelovima Afrike čak za 10,3 godine.
Prema podacima Razvojnog programa Ujedinjenih nacija (UNDP), Bosna i Hercegovina je u posljednjih dvadesetak godina ostvarila značajan napredak u tri ključne oblasti indeksa ljudskog razvoja – životnom standardu, dužini života i pristupu obrazovanju.
Sažetak istraživanja pokazuje da stanovnici BiH danas u prosjeku žive gotovo godinu duže nego 2000. godine, školuju se više – za više od četiri godine, a zabilježen je i porast godišnjeg dohotka.
Sve to ovu zemlju svrstava približno na sredinu među državama koje su bile obuhvaćene istraživanjem.
