Koristi se vijekovima, još od starog Egipta, gdje se vjerovalo da donosi dobro zdravlje, pa čak i besmrtnost. Dodavanje malo ruzmarina u dnevne rutine života, u obrok ili čaj, može da bude mali korak sa velikim zdravstvenim prednostima.
Ruzmarin (Rosmarinus officinalis) je aromatična biljka porijeklom s Mediterana. Od davnina cijenjen je u svim kuhinjama širom svijeta, a ima mnogo prednosti kada je u pitanju zdravlje (podržava zdravlje mozga, smanjuje upalne procese, jača imunitet).
Najnovija naučna istraživanja sugerišu da ruzmarin može da pomogne kod Alchajmerove bolesti – ova biljka povezana je s poboljšanjem pamćenja i koncentracije.
Prema nekim studijama, ljudi koji su udisali miris ruzmarina postizali su bolje rezultate u zadacima pamćenja u poređenju s onima koji nisu bili izloženi njegovom mirisu.
Kako ruzmarin djeluje na mozak
Postoji nekoliko mehanizama kojima ruzmarin djeluje na rad mozga, a jedan od njih je činjenica da se udisanjem ruzmarina stimuliše cirkulacija krvi u mozgu. Tako pomaže u oslobađanju više kiseonika i hranljivih materija, što može da poboljša mentalnu snagu. Takođe, ruzmarin ima umirujuća svojstva – njegova aroma može da smanji anksioznost i poboljša san.
Ruzmarin sadrži jedinjenja koja djeluju u interakciji s neurotransmiterima u mozgu. Jedno od tih jedinjenja, cineol, pomaže u sprečavanju razgradnje acetilholina, hemikalije u mozgu neophodne za učenje i pamćenje.
Čuvanjem acetilholina, ruzmarin može da pomogne u podršci kognitivnim performansama, posebno u procesu starenja.
Bogat je antioksidansima koji štite moždane ćelije od oštećenja izazvanog oksidativnim stresom – glavnim faktorom kognitivnog pada.
Ruzmarin je bogat fitohemikalijama, biljnim jedinjenjima. Jedno od najmoćnijih je karnozinska kiselina – antioksidans i antiinflamatorno sredstvo koje pomaže i štiti moždane ćelije od oštećenja, naročito od vrsta oštećenja povezanih s Alchajmerovom bolešću.
Prema istraživanjima iz prethodnih godina, naučnici su razvili jednu od stabilnih verzija karnozinske kiseline nazvanu diAcCA, a to je jedinjenje koje poboljšava pamćenje i povećava broj sinapsi (veza između moždanih ćelija). Takođe smanjuje količinu štetnih proteina povezanih s Alchajmerovom bolešću, poput amiloida-beta i tau-proteina.
Posebno je interesantno to što se diAcCA aktivira samo u dijelovima mozga gdje postoje upalni procesi, što bi moglo da minimizira neželjene efekte. Za sada, studije na miševima ne pokazuju znake toksičnosti – što budi nadu da bi sljedeći korak mogla biti i ispitivanja na ljudima.
Istraživači takođe vjeruju da bi diAcCA mogao pomoći u liječenju bolesti kao što su dijabetes tipa 2, kardiovaskularni poremećaji i Parkinsonova bolest.
Djelovanje protiv starenja
Tradicionalno se koristi za olakšavanje procesa varenja, ublažavanje nadimanja i smanjenje upala.
Jedinjenja poput ruzmarinske kiseline i ursolne kiseline poznata su po svojim antiinflamatornim dejstvima. Ruzmarin može da pomogne kod akni i ekcema, dok karnozna kiselina može ponuditi blagotvorno dejstvo protiv starenja – štiteći kožu od oštećenja izazvanih sunčevim zracima.
Za većinu ljudi, ruzmarin je bezbjedan kada se koristi u hrani, čajevima ili aromaterapiji. Ali koncentrisane doze ili ekstrakti mogu predstavljati rizik. Konzumiranje velikih količina može izazvati povraćanje ili, u rijetkim slučajevima, napade – posebno kod ljudi s epilepsijom.
Takođe, postoji teorijski rizik da ruzmarin stimuliše kontrakcije materice, pa trudnice treba da izbjegavaju visoke doze. Pošto ruzmarin može da reaguje s nekim lijekovima – kao što su lijekovi za razrjeđivanje krvi – najbolje je da se konsultujete s ljekarom prije uzimanja većih količina u obliku suplemenata.
Ruzmarin je više od kuhinjske namirnice. To je prirodni lijek s drevnim korijenima i savremenom naučnom podrškom za njegovu korisnost za zdravlje.
Egipat i Antička Grčka ovu biljku smatrali su svetom
Stari Egipćani su koristili ruzmarin u balsamovanju i sahranjivali mrtve s grančicama ove biljke, vjerujući da će zaštititi njihove duše na putu ka zagrobnom životu.
„Postoji vjerovanje da ova aromatična biljka drži zle duhove na odstojanju, koji bi mogli imati štetan uticaj na važne životne obrede prelaska“, objašnjavaju autori studije o ritualnim biljkama u različitim religijama.
Starogrčki i rimski ožalošćeni često su nosili grančice ruzmarina u pogrebnim povorkama i stavljali ih na tijelo pokojnika na mjestu sahrane. Zimzeleno lišće biljke simbolizovalo je besmrtnost duše, a njegova aroma prikrivala je miris truljenja.
Ruzmarin se i danas koristi na sahranama, uglavnom kod hrišćana u Evropi. Na sahrani kraljice Elizabete Druge, 2022. godine, ova biljka bila je dio cvjetnog aranžmana koji je krasio kovčeg kraljice.
(Izvor: RTS)
