Klinčko ispitivanje je pokazalo da kombinacija vježbanja, zdrave ishrane, društvenog angažovanja i igara za mozak može poboljšati kognitivne sposobnosti kod starijih koji su u riziku od demencije.
Strah od starenja i demencije za mnoge je realnost. Zato je sprovedeno veoma obimno istraživanje o kognitivnom padu tokom godina i predstavljen je jedinstven zaključak – 45 procenata slučajeva demencije može se spriječiti rješavanjem modifikovanih faktora rizika, prema izvještaju Komisije Lanset iz 2024. o prevenciji demencije.
“Ako možete da ih modifikujete i poboljšate, onda je logično da ćete poboljšati zdravlje svog mozga i da biste mogli da spriječite demenciju”, rekla je Kristin Jafe, profesorica i potpredsjednica katedre za psihijatriju na Univerzitetu Kalifornije u San Francisku, prenosi Washington Post.
Ispitivanje pruža „novi recept” za poboljšanje kognitivnih funkcija i pokazuje da je zdrav model ponašanja važan za zdravlje mozga.
Laura Bejker, profesorica interne medicine na Medicinskom fakultetu Univerziteta Vejk Forest i glavna istraživačica studije POINTER, u kojoj je učestvovalo 2.111 odraslih od 60 do 79 godina koji su bili u riziku od kognitivnog pada i demencije – 31 odsto učesnika bilo je iz etničkih ili manjinskih grupa, a 78 odsto imalo je porodičnu istoriju oštećenja pamćenja.
Učesnici podijeljeni u dvije grupe
Učesnici su nasumično raspoređeni u jednu od dvije grupe za intervenciju u načinu života: jednu sa strukturisanim programom i drugu sa samostalno vođenim programom. Obje grupe fokusirale su se na fizičku aktivnost, ishranu, kognitivni trening, društveni angažman i zdravlje krvnih sudova tokom dvogodišnje studije.
Učesnici u samostalno vođenoj grupi dobili su opšte obrazovanje o zdravlju, ishrani i vježbanju i bili su ohrabreni da naprave promjene načina života za koje su smatrali da najbolje odgovaraju njihovim potrebama. Takođe su se šest puta sastali sa fasilitatorima i drugim učesnicima grupe u svojim zajednicama radi razgovora o onome što uče.
Nasuprot tome, strukturisana grupa imala je daleko intenzivniji i zahtjevniji režim.
Fizičko zdravlje: Svake sedmice učesnici su imali četiri dana aerobnih vježbi, dva dana treninga otpora i dva dana vježbi istezanja i ravnoteže.
Ishrana: Podsticani su da se pridržavaju Mediteransko-DASH intervencije za neurodegenerativno kašnjenje (MIND dijeta), koja je osmišljena da promoviše zdravo starenje mozga.
Kognitivni trening: Učesnici su tri puta sedmično učestvovali u veb programu kognitivnog treninga.
Pored toga, strukturisana grupa sastala se 38 puta sa fasilitatorima i drugim učesnicima, dobila je dvogodišnji zdravstveni koučing od medicinskog savjetnika, kao i telefonske pozive i posjete klinikama radi procjene ishrane i kardiometaboličkog zdravlja.
Obje grupe pokazale poboljšanje
Obje grupe pokazale su kognitivna poboljšanja tokom dvije godine ispitivanja. Ali, učesnici u grupi sa strukturisanim načinom života postigli su bolje rezultate od ljudi u grupi sa samostalnim vođenjem ishrane.
“Bilo je iznenađujuće vidjeti tako značajno kognitivno poboljšanje unutar grupe sa samostalnim vođenjem ishrane u poređenju sa njihovim početnim kognitivnim rezultatima”, rekao je Klodijan Dana, vanredni profesor interne medicine na Univerzitetskom medicinskom centru Raš.
Za mnoge učesnike studije – više od 90 odsto koji su izdržali dvogodišnje ispitivanje – iskustvo je bilo motivišuće i promijenilo im je život. Međutim, pošto nije postojala grupa koja nije primila intervenciju u načinu života, teško je protumačiti zašto su i samovođene i strukturisane grupe imale kognitivna poboljšanja.
S jedne strane, to bi mogao biti znak da čak i samo obrazovanje o zdravim navikama može poboljšati kogniciju. Ali to bi takođe moglo biti rezultat „efekta vježbanja” gdje učesnici poboljšavaju svoje rezultate na procjenama jednostavno zato što ih više praktikuju.
Postoji mnogo različitih načina da smanjite rizik od demencije:
- Krećite se više, sjedite manje. Sjednje po cijeli dan povećava rizik od demencije, dok redovno vježbanje može održati vaš mozak oštrim
- Jedite zdraviju ishranu. Možete isprobati MIND dijetu, koja zahtijeva više povrća, bobičastog voća i orašastih plodova, i ograničenje crvenog i prerađenog mesa i slatkiša. Prerađeno meso je povezano sa većom stopom demencije i lošijim kognitivnim sposobnostima, dok je njihova zamjena orašastim plodovima i mahunarkama povezana sa manjim rizikom od demencije, pokazuju istraživanja.
- Ostanite povezani. Osjećaj usamljenosti može povećati rizik od demencije, dok su jake društvene veze ključ kognitivnog zdravlja.
- Izazovite sebe intelektualno. Pronađite načine da „istegnete i koristite svoj mozak, svoje pamćenje, svoju kogniciju na različite načine koji su drugačiji za vas i koji pomjeraju granice za vas“, rekao je Snajder.
