Kategorija: Novac

Početkom februara u Srpskoj počinje isplata penzija uvećanih za 9,2 odsto, rekao je Mladen Milić, direktor Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske, gostujući u Јutarnjem programu RTRS-a.

– Ovo je 22. redovno usklađivanje penzija, i treba reći da smo ih imali najčešće na prostoru bivše Јugoslavije. Republika Srpska vrši usklađivanje odmah od januarske penzije, dok druge zemlje u okruženju to rade tokom godine – istakao je Milić.

Uvećanju penziju za 9,2 odsto u Srpskoj željno očekuje 283.000 korisnika.

– Vlada Republike Srpske će na sutrašnjoj sjednici donijeti odluku o usklađivanju najniže penzije. Ona bi za 15 godina radnog staža trebala iznositi 300 KM, dok za 40 godina one neće biti manja od 600 KM – dodao je Milić.

Bez obzira na redovna usklađivanja, prosječna penzija u Srpskoj je jedna od manjih u regionu, a Milić naglašava da ima nekoliko razloga za to.

– Imamo svega osam odsto korisinika prava, koji imaju efektivno 40 godina radnog staža, i u toj činjenici treba tražiti zašto su penzije takve kakve jesu – dodao je Milić.

Najniža penzija korisnika Federalnog zavoda MIO u 2024. godini bi, umjesto trenutnih 538,27 KM, trebala iznositi 570,56 KM, zagarantovana bi u tom slučaju dostigla iznos od 680,94 KM umjesto trenutnih 642,40 KM, dok bi prosječna samostalna, koja je na kraju 2023. godine iznosila 675,53 KM, u ovoj godini trebala biti isplaćena u iznosu od 716 KM.

Prema podacima Federalnog zavoda MIO, penzije u FBiH će od januara ove godine biti uvećane za šest odsto, međutim, hoće li isplata uvećanih penzija početi već u februaru ili u maju, zavisi od dinamike usvajanja federalnog budžeta za ovu godinu.

Naime, član 79. Zakona o MIO propisuje da se penzije usklađuju 15. aprila svake godine, tako da se usklađivanje vrši u visini zbira 50 odsto porasta potrošačkih cijena i 50 odsto porasta bruto domaćeg proizvoda u FBiH u prethodnoj godini, a prema podacima Federalnog zavoda za statistiku, osim penzija ostvarenih u godini u kojoj se vrši usklađivanje, a najviše do stope rasta bruto domaćeg proizvoda u prethodnoj godini.

Stopa rasta BDP-a za prošlu godinu iznosi 6,2 odsto, a indeks potrošačkih cijena 5,8 odsto. Prema zakonom definisanoj formuli za izračun, 50 odsto iznosa ta dva parametra u zbiru daje iznos usklađivanja, koji je šest odsto.

Kako penzioneri ne bi čekali na usklađivanje do aprila, a uzimajući u obzir posljedice globalne inflacije i materijalni položaj ove kategorije stanovništva, u decembru prošle godine tadašnji sastav Vlade FBiH se nakon sastanka s predstavnicima Saveza udruženja penzionera opredijelio za akontativno povećanje penzija već prilikom isplate januarskih penzija, ali uslov je bio usvajanje budžeta za 2023. godinu.

Za akontativno usklađivanje penzija već od ovog januara volja postoji i u trenutnom sazivu Vlade FBiH, međutim, bez usvajanja budžeta donosi se odluka o privremenom finansiranju do 31. marta.

Ako do toga dođe, u tom periodu se ne može trošiti veća svota novca od one koja se trošila prošle godine u navedenom periodu, što u pravilu onemogućava i akontativno usklađivanje, odnosno rast penzija, piše “Večernji”.

U Savezu udruženja penzionera FBiH vjeruju kako će se steći preduslovi za isplatu uvećanih penzija već od početka godine te očekuju još jedno povećanje do kraja godine.

“Zakon je jasan, a kaže da Vlada FBiH može jednom u tekućoj godini izvršiti vanredno usklađivanje penzija ako je stopa realnog BDP-a u prethodnoj godini viša od tri odsto i ako nema akumuliranog deficita proračuna FBiH, a najviše do stope rasta realnog BDP-a u prethodnoj godini”, kazao je predsjednik Saveza Redžo Mehić te najavio kako će odmah u aprilu tražiti vanredno usklađivanje penzija.

Ako ne dođe do akontativnog usklađivanja, penzioneri će uvećane penzije dobiti u maju prilikom isplate aprilske penzije, kada će im biti isplaćena i razlika uvećanja za sve mjesece od početka godine.

Prema podacima koje smo dobili od Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske iznos naviše penzije u decembru 2023. godine iznosio je 2.894,64 KM.

Kako su naveli u evidencijama Fonda PIO broj korisnika prava koji primaju penziju u iznosu 1.500 KM i više iznosi 1.974 korisnika.

Isplatom penzije za decembar obuhvaćeno je ukupno 282.671 korisnika prava, od čega je 227.450 u Republici Srpskoj, a van Republike 55.221 korisnik prava.

Za isplatu penzije za decembar potrebno je 134,20 miliona KM u neto iznosu, odnosno 135,86 miliona KM u bruto iznosu.

Prosječna penzija iznosi 541,23 KM i čini 41,76% prosječne plate u Republici Srpskoj.

(Izvor: Penzionerski centar; foto ilustracija: yandex)

Penzioneri u Federaciji BiH žive teško. Većina od 444.666 penzionera u ovom entitetu, tačnije njih 66 posto, prima najnižu penziju od 538,27 maraka koja bi od januara trebala porasti na 570,56 KM. Zbog inflacije i rasta cijena mnogim je taj iznos nedovoljan za osnovne životne potrebe ili dostojan život.

“Nezadovoljni smo statusom penzionera u FBiH. Penzioneri su zaboravljeni od vlasti. Podijeljena je pomoć budžetskim korisnicima na federalnom i kantonalnim nivoima. Za penzionere nije obezbjeđena takva pomoć, iako i mi punimo budžet kao i budžetski korisnici”, rekao je Mirnas Buljubašić, predsjednik Udruženja penzionera/umirovljenika Grada Zenica.

Pomenuto udruženje egzistira od 1997. godine, ima oko 16.500 članova, od kojih njih 12.500 ima minimalne penzije.

Buljubašić pojašnjava da su podnijeli zahtjev za isplatu 13. penzije, kao pomoć penzionerima, te da su im iz vlasti odgovorili da nisu planirana sredstva za to, ali da će “vidjeti u narednom periodu da li je to moguće”.

“Penzioneri zemalja u okruženju imaju pravo na trinaestu penziju. Mi treba da se borimo da prosječna penzija prati prosječnu platu u Federaciju, da najniža ne može biti manje od 52 posto prosječne plate”, poručio je Buljubašić.

(Izvor: oslobodjenje.ba)

Penzije su u Republici Srpskoj zbirno povećane za 58,03 odsto ili 75,54 odsto efektivno u proteklih 10 godina, a novi rast slijedi sa redovnim godišnjim usklađivanjem penzija od januara, izjavio je direktor Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje /PIO/ Republike Srpske Mladen Milić.

“Obračun penzija za januar započećemo odmah nakon dobijanja neophodnih podataka o procentu promjene prosječne neto plate i promjene potrošačkih cijena na godišnjem nivou, koji se očekuju od Zavoda za statistiku Republike Srpske 24/25. januara”, rekao je Milić u intervju za Srnu.

On je podsjetio da prema Švajcarskom modelu redovno godišnje usklađivanje predstavlja polovinu zbira procenta promjene prosječne neto plate i procenta promjene potrošačkih cijena na godišnjem nivou u Republici Srpskoj u prethodnoj godini, na osnovu podataka Republičkog zavoda za statistiku.

“Prema njihovim podacima u periodu januar-novembar plate su rasle za 11,10 odsto, a procenat promjene potrošačkih cijena je bio 7,40 odsto. Čekaćemo podatak i za decembar i tek onda će se znati procenat redovnog godišnjeg usklađivanja penzija od januara ove godine”, naveo je Milić.

U januaru 2023. godine penzije su povećane za 13,5 odsto, kao kombinacija redovnog usklađivanja od 13,32 i vanrednog usklađivanja po odluci Vlade Republike Srpske od 0,18 odsto.

Milić je istakao da je isplata penzija u protekloj godini bila redovna i blagovremena, kako u Republici Srpskoj, tako i u inostranstvu, gdje Fond Srpske isplaćuje penzije za 55.000 korisnika u 32 države.

“Ovako efikasnu isplatu omogućio je dobar prihod po osnovu doprinosa, sa mjesečnim prosjekom od 112,74 miliona KM, kao i obezbjeđenjem nedostajućih sredstava od Vlade Republike Srpske, odnosno budžeta Republike, u iznosu 262,63 miliona KM na godišnjem nivo, u skladu sa zakonom”, objasnio je Milić.

Prema njegovim riječima, prihod Fonda po osnovu doprinosa bio je rekordan u prošloj godini i iznosio je 1,353 milijarde KM, što je u odnosu na doprinos od 1,178 milijardi KM u 2022, više za 14,8 odsto.

On je naglasio da je Fond PIO Republike Srpske u poslovnoj 2023. godini zabilježio odlične rezultate u gotovo svim segmentima rada zahvaljujući svim zaposlenim i njihovom doprinosu.

Zaključno sa septembrom prošle godine, potraživanja Fonda PIO iznosila su 464.912.220 KM, od čega se iznos od 86.276.040 KM odnosi na kamate, a 378.636.180 KM na osnovni dug.

U odnosu na prethodnu godinu, odnosno u odnosu na septembar 2022. godine ukupna potraživanja Fonda PIO smanjena su za 17,1 milion KM s tim da je javni sektor dug smanjio za 5,9 miliona KM, a privatni sektor za 11,1 milion KM.

Kao i prethodnih godina najviše duguju javne zdravstvene ustanove, a zaključno sa septembrom 2023. godine dugovale su 142.022.760 KM, što je ipak za 4,8 miliona KM manje nego što je bilo zaključno sa septembrom 2022. godine.

Dug su značajno smanjila i akcionarska društva koja su u septembru 2022. godine dugovala 55,8 miliona KM, dok su zaključno sa septembrom 2023. godine dugovala 44,5 miliona KM.

Ako je suditi po evdiencijama Fonda PIO, zaključno sa septembrom 2023. godine u Republici Srpskoj poslovalo je 44.809 subjekata kod kojih je na osiguranje prijavljeno 331.817 osiguranika.

Prosječna plata na koju je uplaćen doprinos iznosila je 1.198 KM, a ukupno evidentirana naplata doprionsa za penzijsko i invalidsko osiguranje u posmatranom periodu iznosi 995.352.858 KM.

Po načinu organizovanja u Republici Srpskoj najviše je onih koji su registrovani kao samostalni preduzetnici, tačnije njih 28.458, ali je najveći uplatilac doprionsa ubjedljivo javni sektor.

U Republici Srpskoj ima registrovanih 2.355 ustanova kod kojih je zaposleno 104.102 radnika, a njihova prosječna plata iznosi 1.436 KM, i prosječno za svakog od njih isplaćeno je po 411 KM doprinosa.

Ukupno, javne ustanove po osnovu doprinosa za Fond PIO u prvih devet mjeseci 2023. godine uplatile su 383,3 miliona KM. Odmah iza njih su privatna preduzeća koja su po osnovu doprinosa uplatila 345,5 miliona KM.